Katarakt Ameliyatı ve Refraktif Lens Değişimi Aynı Şey midir?

Gözümüzün içinde, net bir görüş sağlayan doğal bir mercek bulunur. Bu mercek, ışığı retina üzerine odaklayarak çevremizi net bir şekilde görmemizi sağlar. Ancak zamanla bu doğal mercek bulanıklaşabilir ya da bazı durumlarda, henüz bulanıklaşmamış olsa bile gözlük ya da kontakt lens ihtiyacını ortadan kaldırmak amacıyla değiştirilmesi gerekebilir.

İşte tam bu noktada “katarakt ameliyatı ile göz içi lens değişimi” gibi ifadeler gündeme gelir. Ancak çoğu zaman, bu iki kavram halk arasında birbirine karıştırılır. Oysa aslında her ikisi de göz içine yapay bir mercek (göz içi mercek) yerleştirme işlemini içeriyor olsa da, amaçları ve uygulama nedenleri birbirinden farklıdır.

Katarakt Ameliyatı Nedir?

Gözümüzün içindeki doğal mercek, ışığı kırarak retinaya net bir görüntü düşmesini sağlar. Ancak bu mercek zamanla saydamlığını kaybedebilir. Bu duruma katarakt denir. Katarakt, genellikle yaşlanmayla birlikte gelişir; ancak travma, bazı sistemik hastalıklar ya da uzun süreli kortizon kullanımı gibi nedenlerle daha erken yaşlarda da görülebilir.

Kataraktın en temel belirtisi, görmenin giderek bulanıklaşmasıdır. Kimi hastalar bunu “buğulu camın ardından bakmak” gibi tarif eder. Işık dağılması, gece görüşte azalma, renklerin soluklaşması gibi şikâyetler de tabloya eşlik edebilir.

Katarakt ameliyatı ile refraktif lens değişimi, bu noktada devreye girer. Ameliyat sırasında bulanıklaşmış doğal mercek, mikro cerrahi yöntemlerle çıkarılır ve yerine yapay bir göz içi mercek (intraoküler lens) yerleştirilir. Bu yeni mercek, artık gözün net görmesini sağlar ve ömür boyu gözün içinde kalır.

Bu ameliyat yalnızca katarakt tedavisiyle sınırlı kalmaz; aynı zamanda görme kalitesini artırma ve gözlük bağımlılığını azaltma amacıyla da önemli bir adım olabilir.ları gibi değişiklikler görülebilir. Bu durum ilerlediğinde, görme kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Göz İçi Mercek Ameliyatı Nedir?

Tıbbi adıyla Refraktif Lens Değişimi (RLE), halk arasında “göz içi mercek ameliyatı” olarak bilinen bu işlem, gözlük veya kontakt lens bağımlılığından kurtulmak isteyen kişiler için planlı şekilde yapılan bir cerrahidir.

Bu ameliyat, genellikle 40 yaş ve üzerindeki kişilerde, katarakt olmadan da yapılabilir. Yani göz merceği hala saydamken, ileri derecede miyop, hipermetrop veya presbiyopi gibi kırma kusurları nedeniyle tedavi planlanabilir.

Bu işlemde, tıpkı katarakt ameliyatında olduğu gibi, gözün doğal merceği alınır ve yerine hastanın ihtiyaçlarına göre seçilen yapay bir göz içi mercek yerleştirilir. Bu yönüyle katarakt ameliyatı ile refraktif lens değişimi arasında cerrahi teknik anlamında benzerlik olsa da, amaç farklıdır.

Katarakt cerrahisi, bulanıklaşmış merceğin alınması için yapılırken; göz içi mercek ameliyatı, görme kusurlarını düzeltme ve gözlük ihtiyacını ortadan kaldırma amacı taşır.

Özellikle aktif bir yaşam süren, gözlük kullanmak istemeyen ve lazer göz ameliyatı için uygun bulunmayan bireyler için önemli bir alternatif sunar.

Refraktif Lens Değişimi (RLE) Nedir?

Katarakt olmadan yapılan göz içi mercek değişimi mümkün mü?
Evet, mümkün. Refraktif Lens Değişimi (RLE), katarakt oluşmadan da yapılabilen bir cerrahi işlemdir. Bu yöntemde, gözün doğal ama şeffaf olan merceği, görme kalitesini artırmak ya da gözlük ihtiyacını azaltmak amacıyla değiştirilir. Özellikle 40 yaş ve üzeri, lazer göz ameliyatına uygun bulunmayan veya yüksek derecede kırma kusuruna (miyop, hipermetrop, astigmat) sahip bireylerde tercih edilir.

Bu operasyon, katarakt ameliyatı ile refraktif lens değişimi sürecine çok benzese de, temel fark; merceğin katarakt gibi bir hastalık nedeniyle değil, görme konforunu artırmak amacıyla değiştirilmesidir. Özellikle gözlüksüz bir yaşam isteyen aktif bireyler için planlı bir çözümdür.

Görme hedefleri ve yaşam tarzı göz önünde bulundurularak yapılan detaylı muayene ve ölçümler, bu işlemin başarısında kritik rol oynar. RLE, kalıcı bir çözüm sunar; ancak her birey için uygun olmayabileceği için mutlaka uzman değerlendirmesi gerekir.

Göz İçi Mercek Tipleri ve Seçimi

Göz içi mercek seçimi, hem katarakt ameliyatı ile lens değişimi yapılan hastalarda hem de refraktif amaçlı mercek değişimi planlanan bireylerde en kritik aşamalardan biridir. Her mercek türü, farklı görsel ihtiyaçlara ve beklentilere göre tasarlanmıştır. Aşağıda en sık kullanılan mercek tiplerine ve hangi durumlarda tercih edildiklerine dair kısa bir özet bulabilirsiniz:

1. Monofokal Mercekler (Tek odaklı)

• Genellikle uzağı net gösterir.
• Sade bir görme beklentisi olan, gözlük kullanımından rahatsız olmayan bireylerde tercih edilir.
• Yakın için genellikle gözlük desteği gerekir.

2. Multifokal / Trifokal Mercekler (Çok odaklı / Akıllı Mercek)

• Uzak, orta (örneğin bilgisayar mesafesi) ve yakın görüşü aynı mercekte sunar.
• Gözlükten tamamen kurtulmak isteyen, aktif yaşam tarzına sahip bireyler için idealdir.
• Trifokal mercekler, yaşa bağlı yakın görme zorluğu yaşayan ve aynı zamanda kataraktı olan ya da olmayan hastalarda yaygın şekilde kullanılır.

3. Torik Mercekler

• Astigmatizmayı düzeltir.
• Kataraktı veya kırma kusuru olan ve aynı zamanda astigmatı bulunan hastalar için özel olarak tasarlanmıştır.
• Monofokal, multifokal ve trifokal versiyonları bulunur.

4. EDOF (Genişletilmiş Odak Derinlikli) Mercekler

• Uzak ve orta mesafede daha pürüzsüz bir görüş sağlar.
• Işık yansımalarına duyarlı olan veya gece görüş kalitesini önemseyen bireyler için iyi bir seçenektir.
• Yakın mesafe için düşük dereceli gözlük ihtiyacı olabilir.

Katarakt ameliyatı ve göz içi mercek ameliyatı, teknik olarak benzer bir cerrahi prosedürü paylaşır: her ikisinde de gözün doğal merceği çıkarılır ve yerine yapay bir göz içi mercek yerleştirilir. Ancak amaçları farklıdır.

Her iki durumda da göz içi mercek seçimi, tedavinin başarısını doğrudan etkiler. Bu nedenle, katarakt ameliyatı ile lens değişimi sürecinde atılacak en doğru adım, detaylı bir göz muayenesi ile kişinin göz yapısına ve yaşam tarzına en uygun tedavi planının belirlenmesidir.